5. oktober, 2024
“Wij moeten aan ons uiterlijk werken, want anders kun je op een gegeven moment niet meer met de mannen meedoen.” Het is een zin die ik afgelopen week hoorde. Margriet Oostveen, redacteur sociale wetenschappen van de Volkskrant, spreekt hem uit in een podcast van de Volkskrant met ondertitel ‘Zo bepaalt je uiterlijk succeskansen’. Ze citeert succesvolle vrouwen in Amerika die openlijk aangeven hun uiterlijk te veranderen om hun carrièrekansen te behouden. En na het luisteren van de podcast snapte ik waarom.
Toen ik dinsdag terugfietste van de koorrepetitie kwamen er zoals elke week allerlei onderwerpen voorbij. We spraken over de kinderen, de werkvloeren en uiteindelijk over overgangskwalen zoals mogelijke gewichtstoename. Een koorlid vertelde over een podcast waarin een wetenschappelijk verband tussen de gewichtstoename van vrouwen van middelbare leeftijd en een daling in hun salaris wordt besproken. Interessant genoeg blijkt dit negatieve verband niet te gelden voor mannen met groeiende bierbuiken.
Onze wegen scheidden zich maar mijn interesse was gewekt. Ik ging op zoek naar de podcast en mijn zoektermen hadden uiteindelijk resultaat. Na het luisteren realiseerde ik me des te meer hoe diep de invloed van uiterlijk reikt. Natuurlijk realiseer ik mij dat schoonheid mooi meegenomen is, maar hoe mooi meegenomen realiseerde ik mij niet. Bovendien was ik sprakeloos door de verschillen van de impact tussen vrouwen en mannen.
Eén verschil is dus dat alleen bij vrouwen een toename in gewicht lijkt te leiden tot een lager salaris. Daarnaast is er een verschil in de relatie tussen schoonheid en de kwaliteiten die aan mannen en vrouwen worden toegeschreven. Het is wetenschappelijk bewezen dat het halo effect zorgt voor een betere eerste indruk bij mooie mensen. Daardoor genieten zij van een positievere beoordeling dan minder mooie mensen. Maar bij mannen is dit effect vrijwel onbeperkt: hoe aantrekkelijker, hoe meer potentieel hen wordt toegedicht. Voor vrouwen ligt dat anders. Zij lopen het risico op het bimbo-effect: als ze té aantrekkelijk zijn, worden ze juist gezien als minder intelligent, oppervlakkig en niet capabel.
Na het luisteren vond ik er in ieder geval nogal wat van. Voor mijzelf maar zeker als ik aan mijn dochter denk. Zij is nu al druk met primers, moisturizers, concealers, highlighteres, blushes en bronzers, maar niet alvorens ze wimpers en nagels opplakt. Ze kijkt op een dag in ieder geval langer in de spiegel dan haar moeder. De spiegel die volgens de podcast vroeger trouwens alleen voor de elite beschikbaar was en pas sinds de negentiende eeuw voor iedereen.
Zullen we die spiegel, nu hij toch voor iedereen beschikbaar is, ook eens op een andere manier gebruiken? Laten we er, als eerste stap, goed inkijken en erkennen dat discriminatie op basis van uiterlijk bestaat.